ISTORIJSKI ARHIV POŽAREVAC ...
ISTORIJSKI ARHIV POŽAREVAC ...
ISSN (Online) 2812-9636
INSTITUCIJA:
ISTORIJSKI ARHIV POŽAREVAC
GLAVNI I ODGOVORNI UREDNIK:
Dr Jasmina Nikolić, direktorka Istorijskog arhiva Požarevac
AUTOR I UREDNIK PORTALA:
Dr Jasmina Nikolić
TEHNIČKI UREDNIK:
Aleksandra Bogdanović
AUTORI:
Dr Jasmina Nikolić
Dr Dragana Miloradović
Dr Marijana Mraović
Nataša Milošević Dulić
Mirjana Stepanović
Pavle R. Srdić
Dubravka Duca Marković
POČETAK
1.10.2021.
STATUS:
U toku
___________________________
KONTAKT PODACI:
ISTORIJSKI ARHIV POŽAREVAC
DR VOJE DULIĆA 10
12000 POŽAREVAC
REPUBLIKA SRBIJA
www.arhivpozarevac.org.rs
info@arhivpozarevac.org.rs
+381.12.523.082
Zbirka dokumenata Pavla Bogdanovića Dušmanića spada u grupu arhivalija Istorijskog arhiva Požarevac koji imaju najstarija dokumenta, a posebna vrednost same zbirke je upravo njeno jasno datovanje od 20. februara 1813. do 18. aprila 1841. Iako u fragmentima, zbirka je od velikog značaja ne samo za lokalnu već i za nacionalnu istoriju.
Pavle Bogdanović Dušmanić bio je knez, kapetan i major na čelu sreza Golubačkog. Učesnik je Prvog i Drugog srpskog ustanka i dugogodišnji član Suda požarevačkog i Suda Okružja Požarevačkog.
Skromna arhivska kutija sa 122 dokumenata - prepiske iz prvih decenija 19. veka bila je značajna sama po sebi, zbog svoje starine, rukopisa, pečata... Čitajući prepisku nailazimo na uputstva knezu-kapetanu-majoru Pavlu Bogdanoviću kako i od koga da prikuplja porez, mitrovdanski i đurđevdanski, kako da postupi sa licem osuđenim na smrtnu kaznu, da dodeli ispašu ili seču drva, o šteti nanetoj od "mangup" stoke, o sporu oko vodenice, premeravanju atara, ali i naredbe da pošalje majstore dunđere za rad na Miloševom konaku u Topčideru, izradi skele na Dunavu, napravi spisak svih crkava i manastira koje je Knjaz izgradio tokom svoje prve vlade, da dočeka Knjaza...
U godini 1817. nailazimo i na naređenje „časnog vezira“koje Marko Abdulić prenosi knezu Pavlu Dušmaniću.U naredbi stoji da knez treba da odredi 100 ljudi i naredi im da očiste sekirama Dunav od leda u delu od Poreča do Golupca da bi reka bila plovna. U drugim knežinama učiniće isto tako da bi vodeni put biti plovan od Morave do Golupca – da plove „lađe carske“.
Donosimo redigovan tekst dopisa:
„Blagorodni Gospodaru Kneže
Pavle Bogdanoviču zdravstvujte
Za više Vi neimamo šća drugo pisati samo vama pišemo kako je došla buruntija od čestita vezira da se čisti drum vodeni kuda prohode lać(đ)e carske tako smo pisali Marinku i Mijatu i Iki da svaki dignu po sto ljudi i od Poreča do Golubca da čiste tako i vi da dignete od vaše Knežine 100 = ljudi i šnjima da trebite drum. ljude sa sikirama i neka sebe zaire ponesu šćnjim može biti drugo da niste učinili i porez šćo skorije kupite i šiljite tako budite mukaet kada dođu omolci i Žvižd i vi onda poćite i budite u dogovoru isinom. To ozdo počnite do golubca a pročiće domorave čistiti.
Vaš brat
Marko Abdulič
U Smederevu Viši Knez“
23: januar 1817
Pečat (voštani)
(Na poleđini dokumenta:)
Blagorodnomu Gospodaru
Knezu Pavlu Bogdanoviču u Golubcu
Osim što ističemo istorijske i kulturne vrednosti koje poseduje Istorijski arhiv Požarevac, želeli smo da podsetimo na nekad uobičajene klimatske prilike u januaru: ledene zime i zaleđene reke.
Fotografija: Marko Abdulić prenosi knezu Pavlu Dušmaniću naređenje vezira da se očisti reka za plovni put od Golupca do Morave, 23. januara 1817.
(IAP, Zbirka dokumenata Pavla Bogdanovića Dušmanića (1788-1850) 1813-1841, 21.)
Odabrala: dr Dragana Miloradović, arhivski savetnik
© 2021 ISTORIJSKI ARHIV POŽAREVAC. SVA PRAVA ZADRŽANA.